تحصیل دکتری در ترکیه، انتخاب بسیاری از دانشجویان بین‌المللی به خصوص در کشورهای خاورمیانه است. کشور ترکیه برای دانشجویان بین‌المللی، فرصت‌های منحصربه فردی ارائه می‌دهد. با توجه به اینکه دانشگاه‌های ترکیه هزینه زندگی و شهریه های ارزان تری نسبت به دیگر کشورهای اروپایی دارند، گزینه‌ای منطقی برای بسیاری از متقاضیان تحصیل در خارج، به‌نظر می‌رسد.
دانشگاه‌های دولتی و خصوصی در ترکیه عضو توافق‌نامه بولونیا هستند و دوره‌های تحصیلی خود را مطابق با اروپا یکسان‌سازی می‌کنند. بسیاری از دانشگاه‌های ترکیه در برنامه آراسموس پلاس (Erasmus+) شرکت کرده‌اند؛ این برنامه از مبادلات دانشجویان بین‌الملل پشتیبانی می‌کند.
از جذابیت های شاخص تحصیل دکتری در ترکیه می توان به، رتبه جهان دانشگاه ها، امکان دریافت بورسیه‌های متنوع برای دکتری، پذیرش نسبتا ساده و آموزش‌های با کیفیت بالا اشاره کرد. همچنین این دانشگاه ها مدرک معتبری ارائه می دهند که در سراسر دنیا به رسمیت شناخته می‌شوند. در عین حال، دولت ترکیه با امکانات پژوهشی و حمایت‌های مالی از دانشجویان مستعد استقبال می‌کند.
مزایا و معایب تحصیل دکتری در ترکیه
با توجه به اعتبار جهانی دانشگاه‌های ترکیه، از آموزش های با کیفیت و بالاتر از سطح استاندارد، اساتید موفق و سیستم آموزشی یکپارچه جهانی برخوردار می باشد.
تحصیل دکتری در ترکیه، به دلیل داشتن دانشگاه‌های برتر، امکان گرفتن بورسیه تحصیلی و امکان شاغل شدن پس از اتمام تحصیل مورد توجه افراد زیادی قرار گرفته است. از طرفی ترکیه، عضو معاهده بولونیا است که این به مفهوم قابل پذیرش بودن مدارک دانشگاه‌های ترکیه در کشورهای عضو معاهده، بدون هرگونه دردسری است.
با تحصیل در ترکیه، دانشجویان امکان کار در کنار تحصیل را دارند. به این صورتکه دانشجویان می‌توانند در مدت تحصیل خود و پس از گذشت دو ترم، در محیط دانشگاه به صورت پاره‌وقت استخدام شوند. البته پس از گذشت مدتی امکان فعالیت در خارج از محدوده دانشگاه نیز برای دانشجو فراهم خواهد شد. همچنین دانشجو می‌تواند پس از دریافت ویزای تحصیلی ترکیه، ویزای همراهی خانواده را نیز برای خانواده خود اخذ کند.
تحصیل در هر کشوری می‌تواند دارای فرصت‌ها و محدودیت‌های خاصی باشد. انتخاب تحصیل دکتری در ترکیه چند مزیت مهم دارد:
شهریه دانشگاه‌های این کشور نسبت به سایر دانشگاه‌های اروپا، بسیار ارزان است.
دولت و دانشگاه‌های ترکیه بورسیه‌های متنوعی به دانشجویان دکتری ارائه می‌دهند.
سیستم آموزشی ترکیه کاملا منطبق بر استانداردهای سیستم آموزشی آمریکا می باشد
مدرک دانشگاه‌های دولتی و خصوصی این کشور در ایران و سایر کشورهای دنیا معتبر است.
تنوع برنامه‌های پژوهشی در مقطع دکتری در این کشور زیاد است.
استادان دانشگاه کشور ترکیه از دانشجویان مستعد خارجی برای دوره دکتری استقبال می‌کنند.
دوره‌های دکتری در ترکیه به زبان انگلیسی هم ارائه می‌شوند.
عدم نیاز به ویزای تحصیلی (دوره های تحصیلی کمتر از 3ماه)
امکان کار در هنگام تحصیل
هزینه نسبتا پایین تحصیل و زندگی
گرفتن مدرک تحصیلی معتبر
امکان دریافت اقامت دائم پس از تحصیل
امکان کار پس از اتمام تحصیل
تحصیل در ترکیه در مقطع دکتری، معایب زیر را هم خواهد داشت:
یادگیری زبان ترکی دشوارتر از سایر زبان‌های دنیا است.
رتبه دانشگاه‌های ترکیه نسبت به سایر دانشگاه‌های اروپا پایین‌تر است.
تعداد خوابگاه و مراکز رفاهی در ترکیه نسبت به تعداد دانشجویان کافی نیست.
شهریه‌های دانشگاهی به دلیل وجود تورم در ترکیه روز به روز افزایش می‌یابد.
هزینه تحصیل دکتری به زبان انگلیسی در ترکیه گران است.
لیست دانشگاه های برتر برای تحصیل دکتری در ترکیه
دانشگاه های برتر، گزینه مناسبی برای تحصیل دکترا در ترکیه هستند. بهترین دانشگاه های ترکیه برای تحصیل در مقطع دکتری به شرح زیر است:
دانشگاه کوچ
دانشگاه فنی استانبول
دانشگاه بیلکنت
دانشگاه آنکارا
دانشگاه سابانچی
دانشگاه قاضی
دانشگاه فنی خاورمیانه
دانشگاه حاجت تپه
دانشگاه بغازیچی
دانشگاه استانبول
شرایط تحصیل دکتری در ترکیه
دوره تحصیل دکتری در ترکیه معمولا 3 تا 5 سال طول می کشد.دانشجویانی که دوره تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در دانشگاه های اروپا گذرانده اند، به راحتی می توانند در مقطع دکتری پذیرش بگیرند. در دوره دکتری دانشجویان بر روی تحقیق و پایان نامه نویسی تمرکز دارند. در صورتی که اساتید پایان نامه ها را تایید کنند، به این افراد مدرک دکتری اعطا می گردد.
در کل دانشگاه‌های ترکیه برای پذیرش در مقطع دکتری به رزومه عالی و خوبی نیازمند هستند. از شرایط لازم برای تحصیل دکتری در ترکیه می‌توان به داشتن مقالات بین‌المللی و رزومه قوی، داشتن مدرک زبان انگلیسی و قبولی در آزمون‌های ورودی دانشگاه اشاره کرد.
شرایط تحصیل دکتری در دانشگاه های برتر ترکیه
یکی بودن رشته منتخب برای تحصیل با رشته مقطع لیسانس
ارائه مقالات بین‌المللی
فارغ‌التحصیلی در دوره کارشناسی ارشد از دانشگاه های معتبر
مدرک زبان ترکی یا انگلیسی (نسبت به رشته انتخابی)
اخذ بالاترین نمره مناسب دوره ارشد
پژوهش و بررسی تحت نظر استاد راهنما
آزمون ورودی برای مقطع دکتری در ترکیه
دانشجویانی که قصد تحصیل دکتری در ترکیه را دارند بایستی در آزمون‌های ورودی این دانشگاه ها شرکت کنند. آزمون ورودی لازم برای پذیرش دکتری در ترکیه، توسط دانشگاه مقصد مشخص خواهد شد. آزمون های ورودی دانشگاه های ترکیه در مقطع دکتری به شرح زیر است:
آزمون ورودیGMAT: برای قبولی در این آزمون حداقل نمره مورد نیاز شما ۵۰۰ است و اعتبار آزمون پنج سال است.
آزمون ورودیALES: از متداول‌ترین آزمون‌ها برای شرکت در دوره دکتری ترکیه این آزمون است. این آزمون به زبان ترکی برگزار می‌گردد. محل برگزاری آلس در شهرهای مختلف کشور ترکیه است. این مدرک 2 سال اعتبار دارد. بخش‌های مختلف آزمون آلس حاوی 50 سوال است که بخش کمی از سوالات، محاسباتی است و مربوط به هندسه، هوش و ریاضیات خواهد بود. بخش دیگر، کلامی و شفاهی است که این قسمت مهارت زبانی داوطلبان را نمایان می‌کند. حداقل نمره مورد نیاز شما برای قبولی در این یکی آزمون 50 تا 70 است. این آزمون در یک سال سه بار برگزار می¬گردد.
آزمون ورودی GRE: حداقل نمره مورد نیاز برای قبولی در آزمون (GRE)، 685 است و این آزمون هم پنج سال اعتبار خواهد داشت.
توجه : در اوایل دوران تحصیل جهت ارزیابی و بررسی موضوع پایان نامه دکتری، برای دانشجویان آزمون صلاحیت به صورت کتبی و شفاهی برگزار می گردد. دانشجویان برای انتخاب موضوع پایان نامه می توانند از استاد راهنما نیز مشاوره بگیرند. نتیجه این آزمون توسط کمیته صلاحیت بررسی می شود. پس از اینکه دانشجو این مرحله را بگذراند و قبول شوند می توانند در مقطع دکتری تحصیل خود را شروع کنند.
مدرک زبان مورد نیاز برای تحصیل دکتری در ترکیه
در اکثر دانشگاه‌های ترکیه، دروس به زبان انگلیسی ارائه می‌شوند و متقاضیان باید به زبان انگلیسی تسلط کافی داشته باشند. به‌منظور پذیرش در یکی از دوره‌های دکتری، دانشجویان می‌بایست در یکی از آزمون های معتبر بین المللی شرکت و حداقل نمره‌ی قابل قبول را ارائه‌دهند.
این آزمون می‌تواند یکی از آزمون‌های تافل و یا آیلتس و یا یکی از آزمون‌های ارائه شده توسط مركز گزينش و جابجايي دانشجوي تركيه ÖSYM باشد. اگرچه تحصیل دانشجویان به زبان ترکی نخواهد بود، اما یادگیری این زبان در دوران تحصیل و زندگی روزانه آنها نقش به سزایی دارد.
مدارک مورد نیاز برای تحصیل دکتری در ترکیه
مدارک مورد نیاز برای تحصیل دکترا ترکیه شامل موارد ذیل هستند:
مدرک کارشناسی معتبر و مرتبط
کپی از کلیه مدارک تحصیلی
ارائه رزومه قوی
ارائه نام یک استاد راهنما که باید از اعضا هیئت علمی دانشگاه¬های ترکیه باشد.
ارئه مدرک زبان آیلتس آکادمیک با حداقل نمره 5/6 (بعضی از دانشگاه¬ها نمره زبان بالاتری از متقاضی می خواهند)
ارائه مدرک زبان ترکی در صورتی که زبان تدریس شما ترکی باشد.
مقالات شما باید در نشریات معتبر چاپ شود.
داشتن انگیزه نامه و توصیه نامه
اسکن پاسپورت
بورسیه های موجود برای تحصیل دکتری در ترکیه
بورسیه دکتری در ترکیه بعنوان یک بورسیه تحصیلی رقابتی، به دانشجویان ممتاز از طرف دولت ارائه می‌شود. این بورسیه ها کلیه هزینه های تحصیل دانشجویان بین المللی را پوشش می دهند و تا مدت 4 سال برای مقاطع مختلف لیسانس، ارشد و دکتری ادامه دارند. به دانشجویانی که موفق به دریافت بورسیه تحصیلی در مقطع دکتری در ترکیه می کنند، کمک هزینه های دانشجویی به شرح زیر تعلق می گیرد:
خوابگاه رایگان
بیمه‌های درمانی رایگان
دریافت حقوق ماهیانه
پرداخت شهریه دانشگاه به صورت کامل
بلیط هواپیما رایگان
شرکت در کنفرانس ها و پروژه های علمی به صورت رایگان
امکان دریافت بورسیه برای تحصیل در مقطع دکتری در ترکیه، در اکثر دانشگاه‌های ترکیه وجود دارد. علاوه‌بر این نوع بورسیه، انواع دیگری از بورسیه‌های کشور ترکیه نیز وجود دارد که عبارتند از
ترکیه بورسلاری
این بورسیه که بورسیه دولتی ترکیه است و با عنوان ترکیه بورسلاری شناخته می‌شود، هرساله با بررسی رزومه و شرایط اشخاص، تعدادی دانشجو برای تحصیل در مقاطع مختلف، می‌پذیرد. میزان این بورسیه علاوه بر حذف شهریه، برای دوره‌های مختلف به صورت زیر است:
دوره کارشناسی: ۸۰۰ لیر
دوره کارشناسی ارشد: ۱۱۰۰ لیر
دوره دکتری: ۱۶۰۰ لیر
بورسیه توبیتاک
بورسیه توبیتاک (TUBITAK) بورسیه‌ای است که بر اساس پروژه‌ها به دانشجویان، محققان و استادان تعلق می‌گیرد. بورسیه TUBITAK، بورسیه‌ای نیست که با‌توجه‌به شرایط آن، بتوانید برای دریافت اقدام کنید. توبیتاک شامل پروژه‌‌هایی است که برای پژوهشگرانی که شرایط تحقیق روی آنها را دارند، کمک‌هزینه و بورسیه در نظر گرفته شده است.با استفاده از این بورسیه تحصیل کاملا رایگان در ترکیه امکان‌پذیر است.
بورسیه اراسموس
طرح تبادل دانشجو یا بورسیه اراسموس، طرحی است که در آن دانشجویان کشورهای مختلف، می‌توانند مقطعی از تحصیل خود را در کشورهای دیگر انجام دهند. این بورسیه برای آشنایی با تحصیل در دیگر کشورها و بهبود رزومه تحصیلی بسیار مفید خواهد بود.
طرح تبادل دانشجو مولانا
در این طرح که طرح تبادل دانشجوی مولانا نامیده می‌شود، دانشجویان و استادان دانشگاه‌های کشورهای مختلف عضو این طرح، می‌توانند مدتی را در دانشگاه‌های کشور ترکیه بگذرانند. این طرح برای دانشجویان دکترا در ایران نیز فراهم است و دانشجویان دانشگاه تبریز و ارومیه، می‌توانند از این طرح استفاده کنند. مدت حضور دانشجویان در کشور ترکیه حداقل یک و حداکثر ۲ ترم خواهد بود.
شرایط اخذ بورسیه تحصیلی دکتری در ترکیه
تاریخ تولد متقاضی نباید قبل از 11/1983 باشد و سن متقاضی نیز نباید بیش از 35 سال باشد.
مدرک کارشناسی ارشد نباید کمتر از ۷۵٪ باشد. (معادل نمرات بالای ۱۵ برای دانشگاه های ایران)
مدارک مورد نیاز برای اخذ بورسیه دکتری در ترکیه
مدرک دیپلم به همراه ریزنمرات
مدرک کارشناسی به همراه ریزنمرات
مدرک کارشناسی ارشد به همراه ریزنمرات
گزیده ای از پایان نامه کارشتاسی ارشد
کپی از پاسپورت معتبر
قبولی در آزمون های بین المللی SAT یا ACT یا IB
توصیه نامه اساتید
عکس شخصی با پس زمینه سفید یا آبی
مدرک زبان انگلیسی معتبر
نحوه اخذ ویزای تحصیلی ترکیه
برای تحصیل دکتری در ترکیه باید ابتدا در آزمون‌های ورودی مختص دانشگاه مورد نظر شرکت کنید. سپس با پذیرفته شدن و کسب حداقل نمره مورد نیاز، باید مدارک خواسته شده را به دانشگاه ارسال کنید. در صورت پذیرفته شدن در دانشگاه مورد نظر، برای شما دعوتنامه صادر خواهد شد.
پس از دریافت دعوتنامه تحصیل، می‌توانید با به همراه داشتن آن و دیگر مدارک مورد نیاز به سفارت ترکیه مراجعه کنید. پس از طی کردن مراحل قانونی، ویزای تحصیلی ترکیه برای شما صادر خواهد شد و شما این امکان را خواهید داشت تا بتوانید وارد کشور ترکیه شوید.
اخذ ویزا تحصیلی مناسب متقاضیانی که خواهان دریافت ویزا هستند. یکی از مزایای بسیار مهم کشور ترکیه، صدور ویزای همراه برای اعضا خانواده دانشجویان و افراد محصل می باشد. با داشتن این ویزا، امکان بردن همسر و فرزند زیر ۱۸ سال برای شخص فراهم خواهد شد. در نظر داشته باشید که ویزای همراه همسر به او امکان کار در کشور ترکیه را نمی دهد و برای شاغل شدن نیاز به ویزای کار دارد.
مدارک مورد نیاز برای اخذ ویزای تحصیلی
برای تحصیل دکتری در ترکیه باید مدارک را آماده کنید و به سفارت این کشور و دانشگاه مورد نظر ارائه دهید. مدارک لازم برای دریافت ویزای تحصیلی به شرح زیر می باشد:
اصل پاسپورت
اصل کارت ملی و شناسنامه
کارنامه ریز نمرات
تمام مدارک دانشگاهی
مدرک دیپلم
عکس پرسنلی
شرایط کار دانشجویی حین و پس از تحصیل در ترکیه در مقطع دکتری
دانشجویانی که برای تحصیل در دانشگاه های ترکیه پذیرفته می شوند، ویزای دانشجویی اخذ می‌کنند. دانشجویانی که قصد اشتغال به کار پس از فارغ التحصیلی در ترکیه و پرداخت هزینه تحصیل خود را دارند، حتما باید مجوز و ویزای کار بگیرد. همچنین باید سطح تسلط بالایی به زبان ترکی داشته باشد. اگر دانشجو بخواهد در یک شرکت خصوصی مشغول شود، کارفرما موظف است برای او مجوز کار درخواست دهد.
با توجه به اینکه اغلب دانشجویان دکتری به صورت تمام‌وقت مشغول انجام کار پژوهشی هستند، می‌توانند با دریافت حمایت‌های تحصیلی هزینه زندگی و دانشگاه را تامین کنند. با این حال در صورتی که حین تحصیل دکتری در ترکیه بخواهید مشغول به کار شوید، امکان فعالیت تا سقف ۳۰ ساعت در هفته را خواهید داشت. همچنین فارغ التحصیلان بین المللی پس از تمدید اقامت خود، می توانند کارفرمایان ترک را برای شروع به کار خود متقاعد کنند.
برای اقامت در ترکیه در دوران تحصیل دکتری باید با ارائه مدارک زیر به سفارت این کشور، ویزای تحصیلی دریافت کنید:
مدارک شناسایی شامل پاسپورت، عکس و شناسنامه
مدارک تحصیلی مقاطع پیشین با تایید دفتر اسناد رسمی
نامه دریافت پذیرش از دانشگاه‌های معتبر ترکیه
تکمیل فرم درخواست ویزای تحصیلی توسط دانشجو
مدرک زبان ترکی یا انگلیسی با توجه به دوره پذیرفته‌شده
تعهد بازگشت به کشور خود پس از اتمام تحصیل
گواهی عدم سوء پیشینه کیفری
گواهی تمکن مالی یا پذیرش بورسیه تحصیلی
ارائه انگیزه‌نامه تحصیلی برای توضیح نیت خود از ورود و تحصیل در کشور ترکیه
شرایط ویزای همراه دانشجویان دکتری در ترکیه
دانشجویان مقطع دکتری در ترکیه می‌توانند با استفاده از ویزای تحصیلی خود، برای همسر، شریک زندگی، نامزد و فرزندان زیر ۱۸ سال خود ویزای همراه بگیرند. وابستگان تا پایان زمان ویزای اصلی، با این ویزا امکان کار و تحصیل در ترکیه را خواهند داشت.
اخذ اقامت از طریق تحصیل دکتری در ترکیه
برای درخواست ویزای تحصیلی متقاضیان می توانند پس از اخذ پذیرش و دریافت مدرک ثبت نام اقدام کنند. بعد از پذیرش مقطع دکتری، برای دریافت اقامت ترکیه باید ویزای دانشجویی دریافت و اقامت خود را ثبت نمایند. بیشتر دانشجویان خارجی که علاقه به تحصیل دکتری در ترکیه دارند، باید ویزای دانشجویی دریافت کنند. پس از یافتن شغل متناسب با رشته و دریافت توصیه‌نامه از کارفرما، امکان اقامت کاری در ترکیه را خواهید داشت.
با داشتن شرایط زیر می‌توانید اقامت دائم بگیرید:
مدت ۸ سال مداوم در ترکیه زندگی کنید (خروج برای امور کاری و توریستی بلامانع است)؛
درآمد کافی داشته باشید؛
سوء پیشینه و مشکل قضایی نداشته باشید؛
در ۳ سال اخیر حمایت اجتماعی و دولتی دریافت نکرده باشید.
اخذ تابعیت پس از تحصیل دکتری در ترکیه
قوانین مربوط به امور شهروندی در ترکیه، به این صورت می باشد که برای اخذ شهروندی و تابعیت این کشور فرد باید به مدت 5 سال در کشور ترکیه اقامت داشته باشد. با توجه به قوانین جدید شهروندی ترکیه در سال 2023 کلیه مدت اقامت تحصیلی شما در این کشور در روند صدور مدرک شهروندی شما لحاظ خواهد شد.
به عنوان مثال، اگر شما از دانشگاهی در ترکیه در مقطع دکتری با مجوز اقامت دانشجویی 4 ساله فارغ التحصیل شوید، پس از اتمام تحصیل به مدت یک سال می‌توانید با دریافت مجوز کار در این کشور اقامت داشته باشید، سپس برای اخذ تابعیت و شهروندی ترکیه اقدام کنید.
توجه: متقاضیان می توانند تابعیت کشور ترکیه را بدون انصراف از تابعیت کشور خود می‌توان دریافت کنند.
